home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Լիլիթ Ստեփանյան

Վերնագիր.

#1915, 2010

Վայր.

Մասնավոր հավաքածու

Արվեստագետ. Լիլիթ Ստեփանյան
Վերնագիր. #1915, 2010
Վայր. Մասնավոր հավաքածու

Լիլիթ Ստեփանյան. «Հայի դեմքը նրա հոգու արտացոլանքն է, որ ճանապարհների, դարերի խաչմերուկներում փոխվում, վշտից ծռմռվում, ցավից սեղմվում, հաղթանակից ցնծում, նորից ճաքճքում, հուզմունքից դողդողում, փշրվում ու նորից ծնվում»:

Արվեստագետ.

Ժանսեմ (Հովհաննես Սեմերջյան)

Վերնագիր.

Պապիս թաղումը, 1951

Վայր.

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Արվեստագետ. Ժանսեմ (Հովհաննես Սեմերջյան)
Վերնագիր. Պապիս թաղումը, 1951
Վայր. Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Ժանսենի զգայուն գիծը, այրունատար անոթների նման, հոսում է կտավներում և ներդաշնակելով մեղմ, դալուկ գունանակրին՝ ստեղծում է վերիրական, տեսլային երաժշտական մթնոլորտ: Պատկերը կառուցելու այս սկզբունքն է դավանում Ժանսեմը: Մեծ Եղեռնի ալեբախումով շնչող «Պապիս թաղումը»/Funeral of my grandfather (1951) նկարից ուղիղ 50 տարի անց, նոր դարասկզբին վարպետն ստեղծում է «Ցեղսապանություն» պատկերաշարքը, ուր պատմական ճշմարտության վարագույրը բացել է մինչև վերջ»:

Արվեստագետ.

Աշոտ Հովհաննիսյան

Վերնագիր.

Փախուստ, 1971

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Աշոտ Հովհաննիսյան
Վերնագիր. Փախուստ, 1971
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Աշոտ Հովհաննիսյանի արվեստը երկրի խորին շերտերը զգալու և վիթխարի ուժ արտահայտող նկարչական ձևամտածողություն է: Նայելով գաղթող մարդկանց ձեռքերին, ոտքերին, շարժումներին, երևում է նկարչի արտահայտած ուժը, որը ներքին է, հողեղեն, ժայռեղեն: Նկարիչը պատկերել է նաև իրեն, սայլի վրա, վերջում, սպիտակ շապիկով որպես պայքարող ուժի մի մասնիկ: Նրա խոսքն այն մասին է, որ արվեստը միշտ պետք է իր հետ բերի հաստատելու համար իր երկրի, իր ժողովրդի ինքնությունը՝ նրա առաջխաղացումը»:

Արվեստագետ.

Սահակ Պողոսյան

Վերնագիր.

Մեծ մորս աչքերի լռությունը, 2015

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Սահակ Պողոսյան
Վերնագիր. Մեծ մորս աչքերի լռությունը, 2015
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Սահակ Պողոսյան. «Մեծ մորս աչքերի լռություն նախագիծը շուրջ 50 տարվա լուռ մենախոսություն է... առաջին մարդը, ում միջոցով ես կապվել եմ շրջապատի ու աշխարհի հետ, հորս մայրն էր... իմ հիշողության մեջ մեխված մնում է մանկության այն հոտը, որը ես զգում էի՝ քնելով մեծ մորս գրկում... դա մշուշված գույներով մի պատմություն էր, որ ես անընդհատ ուզում էի պատկերել… ու այժմ ներկայացնելով այն՝ հիշողությանս մեջ վերականգնվում է նրա կապույտ աչքերի լուռ տխրությունը, որն աղաղակում էր Եղեռնի անցած ամբողջ դժոխքի ճանապարհը որպես իրական դժոխք անցած՝ նա երբեք չպատմեց դրա մասին ... չպատմեց, բայց վերապրողի իրավունքով այն փոխանցեց ապրողներին ... որպես հիշատակ՝ կորցրած հայրենիքի կապույտ երկնքի մի ծվեն, որ կրում էր իր աչքերի մեջ ...»:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան