100
ՏԱՐԻ
100
ԱՐՎԵՍՏ
ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ
Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:


ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Տարի
ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Արվեստ
Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:
Արվեստագետ.
Էդվարդ Իսաբեկյան
Վերնագիր.
Առևանգում 1, 1941
Վայր.
Նկարչի ընտանիքի հավաքածու
Արվեստագետ. Էդվարդ Իսաբեկյան
Վերնագիր. Առևանգում 1, 1941
Վայր. Նկարչի ընտանիքի հավաքածու
Էդուարդ Իսաբեկյանը Իգդիրց էր: 1918 թ.-ին նկարչի ընտանիքը գաղթեց, և նկարիչը մեծ տարիքում (հարազատ բնակավայրի կորուստի ցավը այնքն մեծ էր), այլևս չուզեց գնալ տեսնել իր ծննդավայր Իգդիրը, որը թշնամու ձեռքում մնաց: Էդուարդ Իսաբեկյանը գրել է. «Իսկ դո՛ւ, սիրելի՛ս, ոտքեր չունեիր, որ մեզ հետ գաղթեիր, տանեինք քեզ էլ Արազի մյուս՝ մեր ափը: Դու մնացիր, որ դառնաս աշխարհագրական, քարտեզային հասկացություն,«կենդանի մեռած» փաստ ...»:
Արվեստագետ.
Ժիրայր Օրագյան
Վերնագիր.
Եղեռն, 1947
Վայր.
Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ
Արվեստագետ. Ժիրայր Օրագյան
Վերնագիր. Եղեռն, 1947
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ
Ցեղասպանություն վերապրած արվեստագետների շարքին է պատկանում Ժիրայր Օրագյանը: Եղեռն վերապրած հայ արվեստագետների կտավներն ուղիղ և ոչ ուղիղ ձևերով արտահայտել են նրանց մանկության հուշերը, որ լի էին տխրությամբ, մենությամբ, վշտով, տառապանքով և փափագող երազանքով՝ նորից տեսնելու հայրենիքը: Էքսպրեսիոնիզմի վարպետ Օրագյանի այս կտավը հայոց ողբի էքսպրեսիվ արտահայտության տեսակն է: Իտալացի մի արվեստաբան Օրագյանի մասին արտահայտվել է այսպես. «Խորհրդավոր մարդ, անսովոր խառնվածքով նկարիչ»:
Արվեստագետ.
Երվանդ Քոչար
Վերնագիր.
Պատերազմի արհավիրքը, 1962
Վայր.
Երվանդ Քոչարի թանգարան,Երևան
Արվեստագետ. Երվանդ Քոչար
Վերնագիր. Պատերազմի արհավիրքը, 1962
Վայր. Երվանդ Քոչարի թանգարան,Երևան
«Պատերազմի արհավիրքը» կտավում դատապարտված են ամենքը. ցավից և սարսափից աղավաղված դեմքեր, երկինք կարկառած ձեռքեր, արյունով լցված աչքեր, բռունցքված կամ միմյանց կոկորդից կառչած ձեռքեր, ահա մեկը, որ անկարողությունից գետինն է ճանկռոտում: Վրեժի և կործանման այդ տարերքի մեջ ձիերն էլ մարդկանցից վարակված կծոտում են իրար: Աշխարհակործան քաոսում ոչնչանում են մարդկային ոգու արարած ստեղծագործությունները, ոտնատակ է արվել կյանքի խորհրդանիշ խաղողի ողկույզը, տապալվել «Խաղաղություն» արձանը:

Պատերազմն աղետների ու դժբախտությունների սինթեզ է, մարդկության խարանը, ուր պարտվում են բոլորը:
Արվեստագետ.
Եղիշե Թադևոսյան
Վերնագիր.
Երաժշտագետ Կոմիտասը, 1935
Վայր.
Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Արվեստագետ. Եղիշե Թադևոսյան
Վերնագիր. Երաժշտագետ Կոմիտասը, 1935
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Կոմիտաս վարդապետի կերպարը դրոշմված է իբրև Հայող Ցեղասպանության խորհդանիշ: Լինելով Կոմիտաս վարդապետի մտերիմ ընկերը, Եղիշե Թադևոսյանը նրա մահից հետո ցանկացավ վարդապետին պատկերել ոչ թե որպես ողբերգություն կրող, այլ զարթոնք մարմնավորող, հույսի և լույսի՝ Կոմիտաս: Նկարիչն իրեն հարազատ իմպրեսիոնիստական լուծումներով արարեց Կոմիտասի կերպարը՝ ցույց տալով նրա նուրբ և զգայուն ներաշխարհի հերոսականացումը:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
Ցուցադրիր Արվեստի Գործ
Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:
ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Կենդանի հիշողություն, 1994
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Ոսկե տրեզերք, 2016
Արվեստագետ.
Խորեն Տեր-Հարության
Արվեստագետ. Խորեն Տեր-Հարության
Անի (բրոնզ), 1963
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Գաղթ
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Անվերնագիր
Արվեստագետ.
Լևոն Ֆլջյան
Արվեստագետ. Լևոն Ֆլջյան
Մեր նախնիները-2, (Պիքսել 2 նախագծից), 2012
Արվեստագետ.
Գալուստ Գյոդել
Արվեստագետ. Գալուստ Գյոդել
Մարդիկ միանման են ստեղծված, 2003
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Թուրքական օճառ` պատրաստած հայկական ոսկորներով, 1998
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Արվեստագետ.
Արթուր Լազարյան
Արվեստագետ. Արթուր Լազարյան
Այլևս երբեք
ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ