100
ՏԱՐԻ
100
ԱՐՎԵՍՏ
ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ
Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:


ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Տարի
ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Արվեստ
Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:
Արվեստագետ.
Մարտիրոս Սարյան
Վերնագիր.
Եգիպտական դիմակներ, 1915
Վայր.
Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարան, Երևան
Արվեստագետ. Մարտիրոս Սարյան
Վերնագիր. Եգիպտական դիմակներ, 1915
Վայր. Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարան, Երևան
Այս աշխատանքը Մ. Սարյանի առաջին արձագանքն է իր ժողովրդի դեմ իրագործված Մեծ Եղեռնի: Կտավի վրա ցիրուցան եղած մրգերի ու կենցաղային իրերի քաոսի մեջ հնչում է նկարչի հոգու ճիչը: Եգիպտական դիմակները, որպես պատմության դատավորներ, հայ ժողովրդի սպանդը գնահատում են որպես համամարդկային ողբերգություն:
Արվեստագետ.
Հակոբ Հակոբյան
Վերնագիր.
Վիշտ, 1961
Վայր.
Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Արվեստագետ. Հակոբ Հակոբյան
Վերնագիր. Վիշտ, 1961
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Հակոբ Հակոբյանը ստեղծել է մի շարք կտավներ, որտեղ շեշտված են տխրության ու մենության զգացմունքները: «Վիշտ»-ը այդ գործերից մեկն է, որը պատկանում է նկարչի թշվառ, տառապող, ճակատագրի դեմ անզոր մարդ-կերպարների շարքին: Սա հայրենիքից հեռու օտարության մեջ ապրած անհայրենիք մարդու վիշտն է՝ պարուրված Եղեռնի ցավի կսկիծով:
Արվեստագետ.
Ստեփան Անդրանիկյան
Վերնագիր.
Սիամանթո, 2004
Վայր.
Նկարչի հավաքածու
Արվեստագետ. Ստեփան Անդրանիկյան
Վերնագիր. Սիամանթո, 2004
Վայր. Նկարչի հավաքածու
Ստեփան Ադրանիկյանը պատկերել է Արևմտահայ բանաստեղծ Սիամանթոյին, նույնքան լեցուն սիմվոլիզմով և ռոմանտիզմով ինչպես պոետի պոեզիան էր:

Հարուստ երևակայության և նուրբ զգացումների տեր բանաստեղծը երգում է հայրենիքի զավակների արյունոտ ճակատագիրը, ստեղծում ցնցող տրամադրությունների մթնոլորտ։ Սակայն Սիամանթոյի ստեղծագործությունն, ողբերգական պատկերների հետ միասին, ունի նաև լավատեսական բովանդակություն: Նկարագրելով թուրք բարբարոսների խոշտտանգումներին ենթարկված հայ ժողովրդի ողբերգական սարսափները, Սիամանթոն պատմության դասերի մեջ խտացրել է դարերի վրեժը և ազատագրական պայքարի կոչել Հայորդուն՝ նրա հերոսական մաքառումները հուսավառելով կյանքի և գոյության, պատվի և արդարության, լույսի և գեղեցկության իդեալի հավատով։ Սիամանթոյի ստեղձագործությունը ազգային երևույթ է ու հենց դրա շնորհիվ էլ ունի համամարդկային բովանդակություն։ Նա մեծ տաղանդով երգել է իմպերիալիզմի դարաշրջանում ոչնչացող փոքր ժողովրդի ողբերգությունը՝ ատելություն տածելով ամեն տեսակ բռնության նկատմամբ։

1915 թվականին նա գտնվում էր այն խմբի մեջ, և որին նույնպես, Անկարա քաղաքից ոչ հեռու մի ձորում, թուրք խուժանները տանջեցին վայրենաբար` զենքով, բրիչներով, քարերով, կացիններով։ Պատմում են, որ մյուս օրը թուրք բաշիբոզուկներն Անկարայի փողոցներում շրջում էին հայ մտավորականների տարազներով։
Արվեստագետ.
Աննէթ Կիւրճեան
Վերնագիր.
Սովահար, 1995-ական
Վայր.
Մասնավոր հավաքածու
Արվեստագետ. Աննէթ Կիւրճեան
Վերնագիր. Սովահար, 1995-ական
Վայր. Մասնավոր հավաքածու
Աննէթ Կիւրճեան. ««Սովահար» տերմինը, Միացյալ նահանգներում, ընթրիքի սեղանի շուրջ հաճախ օգտագործվող բառ էր, մի բառ, որը նկարագրում էր հայերի փախուստը դեպի Միացյալ Նահանգներ: Ցեղասպանության փրկվածները հաճախ պատմում էին արաբների մասին, ովքեր իրենց օգնում էին անապատում: Այս նկարը ցույց է տալիս մի հայ ուժասպառ փրկվածի, ով արաբի ձեռքից մեկ կտոր հաց է ստանում»:
ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
Ցուցադրիր Արվեստի Գործ
Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:
ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Կենդանի հիշողություն, 1994
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Ոսկե տրեզերք, 2016
Արվեստագետ.
Խորեն Տեր-Հարության
Արվեստագետ. Խորեն Տեր-Հարության
Անի (բրոնզ), 1963
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Գաղթ
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Անվերնագիր
Արվեստագետ.
Լևոն Ֆլջյան
Արվեստագետ. Լևոն Ֆլջյան
Մեր նախնիները-2, (Պիքսել 2 նախագծից), 2012
Արվեստագետ.
Գալուստ Գյոդել
Արվեստագետ. Գալուստ Գյոդել
Մարդիկ միանման են ստեղծված, 2003
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Թուրքական օճառ` պատրաստած հայկական ոսկորներով, 1998
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Արվեստագետ.
Արթուր Լազարյան
Արվեստագետ. Արթուր Լազարյան
Այլևս երբեք
ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ