Գրիգոր Մոմճեան. «Այս նկարը նվիրված է կորած բանաստեղծների հիշատակին՝ ավելի քան 250 մտավորականների, ովքեր ձեռբակալվեցին և սպանվեցին 1915թ.-ի ապրիլի 24-ին՝ Կոստանդնոպոլսում: Բնությունը կատաղությունից ընբոստացել է: Կեղտոտ ջրերի պայթյունից արյան հոտ է գալիս: Նրանք երբեք չեն մոռացվի, ընդհակառակը՝ վերջին հարյուր տարիների ընթացքում ՝ նրանց հիշողությունը փայփայվում է ամեն օր: Հուսով եմ նրանց հոգիները կհանգստանան, երբ արդարությունը կիրականա ճանաչման և խաղաղության միջոցով»:

Հայոց Ցեղասպանությունից փրկված հայերը տարածվեցին աշխարհով մեկ՝ հիմք դնելով Հայ մեծ Սփյուռքի ստեղծմանն ու զարգացմանը: Եղեռն վերապրած հայ արվեստագետները, որոնցից մեկը Խորեն Տեր-Հարությանն էր՝ ապրելով, ուսանելով, աշխատելով և գրեթե բնակվելով Սփյուռքում, չդադարեցին իրենց կապը պահպանել մայր հայրենիքի հետ, արվեստի ստեղծագործություններում վերխոյացնել հայ լինելու իրենց գենետիկ կապվածությունը, անտեսելով հայրենիքից հեռու գտնվելու փաստը:

Կերասունը(Գերասում) ծովափնյան հնագույն քաղաք է Թուրքիայում, ուր մինչ Ցեղասպանությունը, 200 հայ ընտանիք էր բնակվում: 1915 թ.-ին հայերը բռնությամբ տեղահանվեցին իրենց բնակավայրերից, և նրանցից մեծ մասը զովհեց: Այս աշխատանքը մեկն է նկարիչ-քանդակագործ Տեր-Հարությանի այն բազմաթիվ գործերից, ուր երևան է հանված մահի սարսափը՝ հայ ազգի տառապանք տեսած հոգին ու մարմինը:

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Խանջյանի մի ամբողջ շարք գրքային պատկերազարդումները առնչվում են հայոց ողբերգություններին: Նկարների յուրօրինակ կառուցվածքները, գծային ներազդող հնչյունները խտացնում են դառնագին ապրումները: Պարույր Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդումների մեջ Գրիգոր Խանջյանը Կոմիտասին՝ երաժիշտ հանճարին, միշտ պատկերել է ժողովրդի հետ որպես երգով խանդավառ հովիվ: Բայց ահա վրա է հասնում հայակործանումը, և մարում է լույսը, իշխում խավարարը…»:

Նկարի դեկորատիվ ամբողջականությունը և ռիթմիկ հավասարակշռությունը “աշխատում են” զննման տևողության վրա: Համայնապատկերի լայնությունը, նկարչական հարթության դինամիկան օգնում են ինքդ քեզնից և իրականությունից վեր բարձրանալ: Տարածության ձգվածության զգացողություն է առաջանում բազմամաշտաբ գունային հարթությունների հակադրության խորությամբ: Սարը որպես ներթափանցող խորհրդանիշ, հանդիսանում է 1915թ.-ի Ցեղասպանության վկան, լինելով նաև ջրհեղեղի կրողը՝ գրեթե հասնում է համաշխարհային մաշտաբների: Եվ այստեղ էլ երևում է նկարչի էսթետիկ տեսանկյունը: